Plean Pailneoirí Uile-Éireann
Táimid uilig ag brath ar phailneoirí agus ar an tseirbhís thábhachtach a chuireann siad ar fáil. Ar an drochuair, tá meath ag teacht ar ár bpailneoirí agus tá beagnach aon trian de na 99 gcineál éagsúla beach in Éirinn i mbaol a ndíothaithe. Is straitéis é an Plean Pailneoirí Uile-Éireann le dul i ngleic leis an dúshlán sin. Is plean gníomhaíochta comhroinnte é a bhfuil sé mar aidhm aige cabhrú le pailneoirí agus bithéagsúlacht a fheabhsú ar fud an oileáin.
Is comhpháirtí de chuid na nÚdarás Áitiúil í Comhairle Contae Dhún na nGall i bPlean Uile-Éireann um Pailneoirí.
Na Deich nGníomh is Fearr do Phailneoirí
Tabhair cuairt ar na deich ngníomhaíocht fhianaisebhunaithe is fearr de chuid Phlean Pailneoirí Uile-Éireann, mar a achoimrítear thíos, agus faigh amach cén gníomh a thig leat a dhéanamh chun cuidiú leis na feithidí tábhachtacha sin. Nó féach ar a bhFíseán maidir leis an Deich nGníomh is fearr faoi choinne Pailneoirí a théann trí achan cheann de na moltaí leat.
Laghdaigh lomadh chun ligean do bhláthanna fiáine dúchasacha cosúil le caisearbháin, seamair, agus crobh éin filleadh go nádúrtha le himeacht ama.
• Gearradh Féar atá fóirsteanach do Phailneoirí
• Físeán: Na Leideanna is Fearr chun Móinéar Bláthanna Fiáine a Chruthú
Dá mhéad bláthanna atá ag do fhálta sceach san earrach, is amhlaidh is fearr é don bhithéagsúlacht. Lig do fhálta fás ina bpróifíl nádúrtha A-chrutha seachas cruth bosca néata. Fásann bláthanna ar adhmad níos sine, mar sin seachain gearradh go bliantúil – gearr ar rothlú trí bliana ina ionad sin ionas go mbeidh siad in ann bláthú san earrach.
Tuilleadh eolais:
Tacaíonn crainn agus toir dhúchasacha cosúil le Saileach, Sceach gheal, Caorthann, Crann fia-úll, agus Cuileann le líon mór feithidí lena n-áirítear pailneoirí. Cuir crann óg san fhómhar nó sa gheimhreadh nó fás é ó shíolta.
Smaoineamh: Lig do roinnt crainn aibí fás laistigh d'fhálta sceach.
Tuilleadh eolais:
Tá na manglaim cheimiceacha chumhachtacha sin deartha chun orgánaigh éagsúla a mharú. Ceann de na rudaí is fearr a thig leat a dhéanamh faoi choinne pailneoirí ná iad a sheachaint. Má cheannaíonn tú plandaí ag ionad garraíodóireachta, cuir ceist ar déileáladh leo le ceimiceáin. D’fhéadfadh sé gur cóireáladh plandaí lipéadaithe ‘neamhdhíobhálach do bheacha’ le lotnaidicídí fiú.
Tabhair faoi deara: Ba cheart luibhicídí a úsáid fós chun speicis ionracha amhail glúineach bhiorach a bhaint.
Cuarbhóthar Phort Láirge le hithir lom
Neadaíonn pailneoirí fiáine i bhfálta sceach, i limistéir fhiáine, i mballaí cloiche tirime, agus fiú sa talamh. Chun gnáthóg neadaithe a dhéanamh dóibh, ní gá ach roinnt talún lom a scrabhadh ar ais, roinnt limistéar a fhágáil chun fás go fiáin, nó poill 10cm a dhruileáil go domhain in adhmad nach bhfuil vearnais air faoi choinne beacha aonair.
Smaoineamh :Cruthaigh óstán beag beach as giolcacha nó gais bambú. Croch é ar shiúl ó bheathadán éan ag tús an earraigh agus fág é ina aonar ar feadh bliana a fheiceáil beacha fásta chun cinn ar an earrach seo a leanas.
Tuilleadh eolais:
• Treoir: Gnáthóg neadaithe pailneoirí fiáine a chruthú
Tá neart plandaí áille a thig leat a roghnú do do ghairdín atá saibhir i neachtar agus pailin. Tá Scothóga agus 'Bacopa' ina bplandaí easracha iontacha do choimeádáin bheaga agus ciseáin crochta; agus cuireann luibheanna cosúil le Tím agus Marós bia ar fáil duit chomh maith le pailneoirí. Déan cinnte de go gcoinníonn tú na plandaí sin i do ghairdín agus nach bplandálann tú iad sa tírdhreach níos leithne. Lasmuigh de do ghairdín, is é an gníomh is fearr do phailneoirí móinéir agus corrlaigh bhithéagsúlachta a chruthú trí lomadh a laghdú.
Tuilleadh eolais:
Ar oileán na hÉireann, tá speiceas beach meala amháin againn, agus níl sé ag meath. Is ‘pailneoirí baile’ iad formhór na mbeach meala, agus iad ina gcónaí i gcoirceoga agus á mbainistiú ag beachairí. Tá ár 100+ speiceas beach fiáin faoi bhagairt. Má tá an iomarca coirceog beach meala againn sa tírdhreach, tig leo dul san iomaíocht faoi choinne bia lenár bpailneoirí fiáine atá ag streachailt. Níor chóir duit coirceog beach meala a fháil ach más mian leat caitheamh aimsire nua a thosú, ach ní hé an rud is fearr le déanamh ar son na bithéagsúlachta.
Má tá tú ag smaoineamh ar bheacha meala a fháil, téigh i dteagmháil le do chumann beachaireachta áitiúil chun foghlaim conas beacha meala sláintiúla a choinneáil; gan galair a scaipeadh chuig coirceoga eile agus ar ár bpailneoirí fiáine atá ag streachailt.
Tuilleadh eolais:
• Blag: Tig leis an iomarca beacha meala a bheith ina mbagairt ar bheacha fiáine
B’fhéidir go mbeadh iontas ort a chluinstin go dtig le meascáin síolta bláthanna fiáine cur isteach ar an bhithéagsúlacht áitiúil. Tá speicis neamhdhúchasacha i gcuid mhór meascáin síolta bláthanna fiáine agus tig leo speicis ionracha a thabhairt isteach trí thimpiste. Seachain iad a úsáid nuair is féidir. Má shocraíonn tú meascáin síolta bláthanna fiáine a chur, coinnigh ar aghaidh chuig suíomhanna gairdín, cinntigh go bhfuil siad dúchasach agus de bhunadh na hÉireann, agus ná húsáid riamh iad i gcásanna nuair a thig gnáthóga nádúrtha a athchóiriú (Ná lom, lig dó fás). De rogha air sin, d’fhéadfá síolta a bhailiú agus a shíolú ó bhláthanna fiáine áitiúla.
Tabhair faoi deara: Ní fhormhuiníonn Plean Uile-Éireann um Pailneoirí aon mheascáin síolta bláthanna fiáine, in ainneoin an méid a d'fhéadfadh láithreáin ghréasáin tríú páirtí a thabhairt le tuiscint.
Tuilleadh eolais:
• An Fáth nach Molaimid Meascáin Síolta Bláthanna Fiáine
Tá óstáin mhóra do bheacha tarraingteach do dhaoine, ach níl siad iontach do phailneoirí. Tig leo scaipeadh galair a spreagadh agus creachadóirí a mhealladh. Seachain aon rud níos mó ná bosca éan meánmhéide. Tá cuid mhór bealaí eile ann chun gnáthóga neadaithe a sholáthar do phailneoirí, mar shampla limistéir fhiáine d'fhéar fada gan cur isteach a sholáthar, agus roinnt talún lom a scríobadh ar ais. Más mian leat óstán beach a chruthú, déan cinnte go bhfuil sé beag, agus é a chur ar shiúl ó bheathaithe éan ionas nach spriocghrúpaí furasta iad na feithidí.
Tuilleadh eolais:
• Treoir: Gnáthóg neadaithe pailneoirí fiáine a chruthú
Oibrithe Deonacha Bhaile Slachtmhar Bhun Cranncha
Is mian le cuid mhór daoine cuidiú le pailneoirí agus le bithéagsúlacht, ach is féidir go mbeadh sé doiligh fios a bheith acu cá háit le toiseacht. Inis do do chairde agus do mhuintir faoi na deich mbealach is fearr chun cuidiú le pailneoirí; dul isteach i ngrúpa pobail nó i mBailte Slachtmhara; Labhair le do chomhairle, scoil, coláiste, ionad oibre, nó pobal creidimh.
Tarlaíonn athrú nuair a scaipeann focal. D'fhéadfadh fiú labhairt le duine amháin athrú a dhéanamh ar an dóigh a ndéantar gnáthóg ríthábhachtach a bhainistiú. Má insíonn an duine sin do dhuine amháin, agus mar sin de, beidh líonra gnáthóg againn sa deireadh inar féidir le pailneoirí maireachtáil agus a bheith faoi bhláth
Faigh amach cad é atá á dhéanamh ag pobail do phailneoirí ar fud na tíre i nuachtlitir Ghradam Pailneoirí na mBailte Slachtmhara 2022